گروه‌های جهادی و جهادگران افرادی هستند که انگار با کمی اختلاف، واژه و مفهوم «نوآوری اجتماعی» را از روی دست آن‌ها نوشته‌اند. اصلاً جهادگران کشور ما خودشان گردن این مفهوم، عجیب حق‌دارند! شما کافی ست بگویید جهاد سازندگی، بگویید گروه جهادی در فلان منطقه، آنچه پشت این واژه‌ها به ذهن می‌آید حضور داوطلبانه مردم، مشارکت مادی و معنوی مردم و خلاقیت در حل مسائل کشور است. وقتی کارشناسان واژه «نوآوری اجتماعی» را این‌طور معنا می‌کنند: «نوآوری اجتماعی مسیری برای حل مسائل اجتماعی از راه‌های اجتماعی است.» دیگر به دنبال چه وجه اشتراکی بین نوآوری اجتماعی و جهاد بگردیم؟ خلاصه اینکه جهادی‌ها بر سر واژه نوپدید نوآوری اجتماعی منت دارند. حالا بگذریم که اختلافات معنایی ریزی هم وجود دارد که با خواندن گزارش پیش رو می‌توان آن‌ها را نیز درک کرد، اما همه این گفتگوها و نشست‌ها برای رسیدن به مفهومی بالاتر است، برای رسیدن به نقطه‌ای که بتوان دست‌به‌دست هم داد تا ایرانی پیشرفته‌تر با حضور گسترده همه مردم ساخت. ایرانی که نگاهش روبه‌پیشرفت و نوآوری با کمک مشارکت‌های مردمی باشد. قرار است در ۱۲ اسفند همین امسال در برج میلاد، شاهد بزرگ‌ترین رویداد ملی باشیم که حالا با همین نشست‌ها و دورهمی ها زمینه را برای بروز هر چه‌بهتر آن فراهم می‌کنیم. در این میزگرد با ما همراه باشید.
مهمان‌های جهادی
در دورهمی چهارم، فعالان حوزه نوآوری اجتماعی و جمعی از مدیران و دست‌اندرکاران حوزه جهادی در استودیو «ویکست» حضور دارند تا به این سؤال‌ها پاسخ دهند که نقش جهاد گران و گروه‌های جهادی در حل مسائل کشور چقدر است؟ فصل مشترک فعالیت جهاد گران و نوآوران اجتماعی کجاست؟ مهم‌تر اینکه گروه‌های مردمی و جهادی می‌توانند در نوآوری پیشرفت ایران یا همان «نوپیا» تأثیرگذار باشند؟ در این نشست مهمان‌ها «مهدی مسکنی» معاون تعاون وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی، دکتر «زینب اختری» مدیرکل امور زنان و خانواده در وزارت کشور، دکتر «زهرا فرهادی» جهادگر و متخصص زنان و زایمان، «حسین بحرینی» مسئول آموزش آبادانی مناطق و پیشرفت بنیاد علوی، «ابراهیم نورمحمدی» مسئول قرارگاه تحول اجتماعی در بنیاد خاتم؛ با همراهی میزبان‌ها «سجاد اسم‌حسینی» دبیر دورهمی‌های رویداد ملی نوآوری اجتماعی «نوپیا» و «محسن دنیوی» دبیر نوپیا و مسئول مرکز نوآوری ستاد پیشرفت جامع منطقه‌ای ستاد اجرایی فرمان حضرت امام «رضوان‌الله تعالی علیه» حضور دارند. 
رویدادی بزرگ در پایان قرن
«سجاد اسم‌حسینی» دبیر دورهمی‌های رویداد ملی نوآوری اجتماعی «نوپیا» در همان ابتدای نشست برای اینکه مهمان‌ها را با فرایند برگزاری سلسله دورهمی ها آشنا کند کمی به عقب برمی‌گردد و مفهوم نوآوری اجتماعی را برای مهمان‌ها باز می‌کند و به مهم‌ترین رویدادی که قرار است بعد از برگزاری ۷ نشست اتفاق بیافتد اشاره می‌کند و می‌گوید: «رویداد ملی نوپیا اتفاق بزرگی در پایان قرن است. این رویداد تلاش می‌کند از مفهوم نوآوری اجتماعی رونمایی ویژه‌ای داشته باشد. برای رسیدن به این مفهوم فعالان نوآوری اجتماعی در حوزه الگوها و تجربه‌های موفق، اندیشکده ها، کارآفرین‌ها طی هفته‌های گذشته نظراتشان را بیان کردند و حالا در خدمت گروهای جهادی هستیم تا نگاه آن‌ها را نیز در این حوزه جستجو کنیم. با جمع‌بندی نقطه نظرات آن‌ها تلاش می‌کنیم بستری فراهم شود تا «رویداد نوآوری پیشرفت ایران» را در برج میلاد در تاریخ ۱۲ اسفند در بهترین شرایط برگزار کنیم».
نوآوری اجتماعی در خط مقدم
«محسن دنیوی» دبیر نوپیا و مسئول مرکز نوآوری ستاد پیشرفت جامع منطقه‌ای ستاد اجرایی فرمان حضرت امام (رضوان‌الله تعالی علیه) در خلال برگزاری این دورهمی ها تلاش می‌کند مفهوم نوآوری اجتماعی را با کمک مهمان‌ها در حوزه‌های مختلف به پختگی برساند. حتی این پیشرفت و پختگی را می‌توان در متن گفت‌وگوهای هر دو هفته یک‌بار دکتر دنیوی شاهد بود. او دراین‌باره توضیح میدهد: «این دورهمی ها بستری را به کمک مهمان‌ها فراهم کرده است تا به مفهوم هرچه‌بهتر نوآوری اجتماعی برسیم. نوآوری اجتماعی مفهوم نوپدیدی است طوری که این مفهوم در جهان طی دهه‌های ۷۰ تا ۸۰ میلادی مطرح‌شده است و از سال ۲ هزار به بعد، بیشتر موردتوجه قرارگرفته است. البته در کشور ما هم حدود یک دهه است که مقالاتی درباره آن نوشته و ترجمه‌شده است. تعاریف درباره نوآوری اجتماعی متفاوت است تعریفی که قطعیت بیشتری دارد این است که «نوآوری اجتماعی مسیری برای حل مسائل اجتماعی از طرق و راه‌های اجتماعی است.» یعنی در مواردی که حاکمیت و جوامع با مسائل پیچیده و خیلی گسترده مواجه می‌شود و اداره آن از توان حاکمیت خارج می‌شود همان موقع است که نهادهای مردمی و گروه‌های غیر حاکمیتی که توان عملیاتی متفاوتی دارند می‌توانند وارد عمل شوند.»
دنیوی به کشوری مثل هند اشاره می‌کند که توانسته است با عملیاتی کردن مفهوم نوآوری اجتماعی حرکت‌های قابل‌توجهی داشته باشد می‌گوید: «یادمان نرود که کشورمان از دیرباز غنی به این فرهنگ بوده است و فقط کافی است این مفهوم را یادآوری کنیم. طی دو دهه اخیر با تلاش‌های معاونت علمی و فن‌آوری ریاست جمهوری، مفهوم نوآوری بیشتر در جهت نوآوری فناورانه رشد کرده است. طوری که شرکت‌های دانش‌بنیان و شرکت‌های نوپا متولد همین نوآوری فناورانه هستند. از ویژگی‌های نوآوری فناورانه ریسک بالا، حضور افراد متخصص، سواد بالا و.... است. عامه مردم مصرف‌کننده در نوآوری فناورانه هستند، اما ویژگی‌های نوآوری اجتماعی کاملاً با مفهوم فناورانه متفاوت است. لازمه نوآوری اجتماعی حل مسئله با خلاقیت و با مشارکت مردم است».
جوانی انقلاب سال «نوآوری و شکوفایی»
دنیوی سال ۱۳۸۷ که به‌عنوان سال «نوآوری شکوفایی» نام‌گذاری شده بود را یادآوری می‌کند علت این نام‌گذاری را از نگاه مقام معظم رهبر این‌طور تفسیر می‌کند که: «۳۰ سال از انقلاب گذشته بود و انقلاب در سن جوانی قرار داشت. در ضمن وقوع انقلاب خودش یک نوآوری اجتماعی با حضور چندمیلیونی مردم محسوب می‌شد که توانست اتفاق بزرگ را در جهان رقم بزند. حتی حضور مردم در ۸ سال دفاع مقدس نحوه پشتیبانی از جنگ نیز خودش نوآوری اجتماعی بود در شرایطی که ارتش برای مبارزه و رویارویی با جنگ ناتوان بود؛ نحوه ارسال نیرو به جبهه، پشتیبانی از نیروهای جبهه، تشکیل بسیج، حضور داوطلبانه و همه این‌ها مصداق‌های نوآوری اجتماعی به‌حساب می‌آمد».
دنیوی تا اینجای حرف‌هایش تلاش می‌کند تا مفاهیم را برای مهمان‌ها تفسیر کند، اما وقتی سخن از جهاد سازندگی و فعالیت‌های جهادی به میان می‌آید انگار به اصل ماجرای این دورهمی رسیده باشد؛ می‌گوید: «تشکیل جهاد سازندگی پدیده‌ای بود که متخصصان اقتصادی جهان را خیره کرد. بر اساس گزارش‌های بانک جهانی: جهاد سازندگی در یک بازه زمانی ۱۰ ساله، بین سال‌های ۵۷ تا ۶۷ سه برابر کل دوران قاجاری و پهلوی خدمت‌رسانی در حیطه جاده‌سازی، آب‌رسانی، سدسازی و... کرده است. این اتفاق عجیبی است که بانک جهانی از آن یاد می‌کند؛ حالا باید دید که نحوه آموزش در جهاد سازندگی چطور بوده است؟ نیروی انسانی را چطور تربیت‌کرده است؟ اصلاً روابط بروکراسی در جهادی‌ها وجود داشته یا خیر؟»
دنیوی توپ را به میدان گفت‌وگو انداخته است و حالا منتظریم ببینیم فعالان حوزه جهادی چه رویکردی برای نوآوری اجتماعی در حوزه گروه‌های جهادی دارند.
جهادی‌ها حس شهودی دارند
اسم حسینی در ابتدا «مهدی مسکنی» معاونت تعاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی را معرفی می‌کند و توضیح میدهد: «با وجود سمت دولتی وی، آقای مسکنی از جهادگران است و سابقه طولانی و تجربه‌های بسیاری را به‌صورت میدانی در حوزه جهادگران دارد و می‌توان از اندیشه او در نوآوری اجتماعی و حل مسئله در کشور استفاده کرد».
«مهدی مسکنی» معاون تعاون وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی را بیشتر افرادی که سابقه جهادی داشته باشند می‌شناسند. او در ابتدای صحبت‌هایش جهادی‌ها را افرادی می‌نامد که در مبارزه رشد کرده‌اند. او معتقد است جهاد نقطه بروز و ظهور خلاقیت‌ها و نوآوری‌ها است و در ادامه می‌گوید: «جهادی‌ها در میدان ساخت‌وساز با نظام مسائل روبه‌رو می‌شوند. از طرف دیگر با محدودیت‌های مالی، منابع انسانی، قانونی و تشکیلاتی روبه‌رو هستند و همیشه در همین نقطه است که طرحی نو درمی‌اندازند. می‌دانید چرا؟ چون در کارهای جهادی، نداریم و نمی‌شود، وجود ندارد. با هر مشکلاتی که همراه باشد باید کار انجام شود. در لحظه باید اندیشه به کار بیافتد. جهادی می‌رود که مسئله را حل کنند. باید بلد باشد مسئله را از ابعاد مختلف ببینید. تشخیص مسئله اولین گام جهاد است. من معتقدم جهادی‌ها حس شهودی دارند چرا؟ چون در میدان هستند. آموزش را در میدان‌دیده‌اند و درک کرده‌اند».
مسکنی به موضوع روز، خصوصی‌سازی تیم‌های فوتبال اشاره می‌کند و می‌گوید: «اتفاقاً در فوتبال برتر پیشنهاد دادم که تیم‌ها را به مردم بسپارید. می‌پرسندچطور؟ توضیح دادم که تیم‌های فوتبال باید به‌صورت تعاونی اداره شوند. تیم‌های بارسولانا و رئال مادرید به‌صورت تعاونی اداره می‌شوند سهامداران این تیم‌ها مردم هستند. طرفداران همه اعضای تعاونی هستند. به یکی از بندهای صحبت مقام معظم رهبری در امر جهادی‌ها اشاره می‌کنم که فرمودند «هر وقت برای کار جهادی وارد منطقه‌ای شدید از مردم آن منطقه کمک بگیرید».
مردم به چه کسانی اعتماد دارند؟
مسکنی این صحبت مقام رهبری را پیش می‌کشد تا این را بگوید که: «کارشناسان در تهران می‌نشینند بدون اینکه حتی موقعیت منطقه را بدانند و برای حل مسئله، نسخه می‌پیچند. هیچ‌کسی بهتر از جهادی‌ها مسائل را تشخیص نمی‌دهند و آن را حل نمی‌کنند. به‌شرط اینکه جهادی‌ها مردمان منطقه را نیز مشارکت بدهند. نهضت‌های مردمی سازی این روزها اهمیت پیداکرده است. حالا این سؤال پیش می‌آید چطور باید مردم را درگیر کرد؟ پاسخش فقط جلب اعتماد است. حالا مردم به چه کسی اعتماد دارند؟ آیا مردم به دولت اعتماد دارند؟ خیر!
می‌دانید چرا؟ چون دولت به مردم گفت: «در بورس سرمایه‌گذاری کنید.» بورس شکست خورد. دولت به مردم گفت: «سکه نخرید.» مردم نخریدند، اما سکه گران شد. حالا مردم فقط به خودشان و لایه‌های میانی از خودشان مثل خیریه‌ها و جهادی‌ها و سمن‌ها و... اعتماد دارند.
عددها خودشان حرف می‌زنند!
مسکنی معتقد است عددها با شما حرف می‌زنند و این قدرت مردم را نشان میدهد پس گوش کنید تا بگویم: «اول اینکه در ادبیات بودجه هر هزار میلیارد تومان می‌شود یک «همت» حالا برویم سروقت عددها. بودجه کل سازمان تأمین اجتماعی چند همت است؟ ۳۵۰ همت است. بودجه کل صندوق بازنشستگی کشور هم ۱۸۰ همت است. بودجه کل فولاد ۷ همت است. همه این‌ها را جمع کنیم ۶۰۰ همت هم نمی‌شود. حالا کل مبلغ در سهام عدالت است چند همت است؟ جواب ۶۵۰ همت، یعنی این رقم متعلق به مردم است. با یک برآورد مشخص‌شده است که ۴ هزار همت پول یعنی طلا، سکه پول آزاد و... در دست مردم است».
چه موقع سر از بدن جهاد سازندگی جدا شد؟
«حسین بحرینی» مسئول آموزش آبادانی مناطق و پیشرفت بنیاد علوی، حرف‌های مهدی مسکنی را با یک نقل‌قول از شهید «حسینعلی عظیمی» جزی طلایه‌داران گروه جهادی تأیید می‌کند و می‌گوید: «وقتی جهاد سازندگی وزارت خانه شد و بودجه مشخص گرفت، انگار دونده‌ای که به‌سرعت به سمت هدف می‌دوید را گردن زدند. همان موقع تن از بدن جهاد سازندگی جدا شد.»
مسکنی ضمن اینکه این سخن آقای بحرینی و نقل‌قول ایشان را تأیید می‌کند کلامش را این‌طور ادامه میدهد: «مردم جریان تپنده اقتصاد مدیریت کشور هستند. مصداقش این است که ما در کشورمان دو حادثه بزرگ مذهبی داریم یکی اربعین و دیگری حج، برای برگزاری حج، سازمان حج و زیارت چند هزار کارمند دارد؟ حالا چند نفر به حج می‌روند؟ حدود ۶۰ هزار نفر! سؤال بعدی اینکه اربعین سازمانش کجاست؟ چند نفر آن را برگزار می‌کنند؟ چند میلیون نفر از ایران به این سفر می‌روند؟ حرفم این است بگذارید مردم کارشان را بکنند!
محسن دنیوی گفته‌های مسکنی را با یادآوری اتفاقات اخیر در بحث کرونا این‌طور تأیید می‌کند: «برخی ارگان‌ها دست‌به‌دست هم دادند تا در دوران کرونا به مردم کمک کنند. دست‌آخر توانستند فقط ۴ هزار میلیارد ارزاق بین مردم توزیع کنند این در حالی است که این کمک‌ها در مقابل کمک‌های مردمی در دوران کرونا بسیار کوچک بود».
چرا کارهای بزرگ روی زمین می‌ماند؟
مسکنی می‌گوید: «اشکال در همین نکته است تا وقتی‌که مردم کمک می‌کردند و دولت خودش را برای حمایت از آسیب دیدگان کرونا جلو نیانداخته بود کارها بهتر پیش می‌رفت. دولت که جلو آمد مردم عقب رفتند. در کشور ما کارهای کوچک را مردم و دولت انجام می‌دهند و کارهای بزرگ روی زمین می‌ماند. چرا باید دولت بسته معیشتی پخش کند و عزت مردم را زیر سؤال ببرد؟ دولت برای اینکه اعلام کند هزار مدرسه ساخته است مدارس ۲ یا ۳ کلاسه می‌سازد و ساخت مدارس بزرگ و شبانه‌روزی که نیاز برخی شهرها است روی زمین می‌ماند. از همین تریبون درخواست می‌کنم که ادبیات مردم سپاری و مردم یاری را زنده نگه‌دارید».
گروه‌های جهادی متخصص شده‌اند
«زهرا فرهادی» متخصص زنان و زایمان، کنشگر اجتماعی در حوزه جهادی است. حدود ۱۰ سال در گروه‌های جهادی فعالیت دارد و یک سالی است که به‌صورت تخصصی در این حوزه کار می‌کند، می‌گوید: «از دوستان دعوت می‌کنیم تا در مناطق دورافتاده حاضر شوند و با حفظ تکریم خانواده به این عزیزان مشاوره بدهند. گروه‌های جهادی در حوزه‌های درمانی، قرآنی، تعلیم و تربیت، فرهنگی، حقوقی، کارآفرینی و... متخصص هستند. تلاش می‌کنیم معضلات را شناسایی کنیم و مشاوره بدهیم و منشأ اثر باشیم. تجربه به ما ثابت کرده است که شناسایی فرهنگ هر قومیتی در اولویت است؛ مثلاً وقتی وارد قلعه گنج شدیم وتلاش کردیم کانکس‌هایی حمام و خدمات رفاهی را در اختیارشان قرار دهیم. ناباورانه دیدیم که استقبال نشد. از همان موقع تخصصی‌تر کارمان را شروع کردیم».
از مردم، توسط مردم، برای مردم
«مهدی مهدی نژاد» به‌صورت مجازی به جمع گفت‌وگو اضافه می‌شود و می‌گوید: «برای رفع نیاز افرادی که قشر متوسط جامعه هستند بحث تعاونی‌ها و مختص به اقشار کم‌توان مدل‌های نوآوری‌های اجتماعی مطرح‌شده است. درجایی «شوان صدر قاضی» از پژوهشگران کشورمان برای رفع نیازهای مردم مدل‌هایی را در حوزه نوآوری مطرح می‌کنند و می‌گوید: «بحث خیریه‌ها مردم را به سمت گداپروری می‌برد و اعتمادبه‌نفس مردم را پایین آورده است». باید در جهت ایثار مؤثر و سرمایه اثربخش حرکت کنیم. همچنین بحث اعتمادسازی بین مردم مطرح می‌شود. شاید باورتان نشود، اما بگویم که سرمایه عجیبی از طلا به دست‌زنان و بازار سیستان و بلوچستان است. در همین شرایط ایده‌ی «از مردم، توسط مردم و برای مردم» می‌تواند اجرایی شود. یعنی خود مردم، سرمایه‌گذاری کنند برای خودشان. همین‌طور تعاونی‌های سهام عام راه بیافتد که در این تعاونی‌ها هیچ‌کسی نمی‌تواند بیشتر از ۵ درصد سهام داشته باشید درصورتی‌که پروژه شکست هم بخورد سرمایه هدر نمی‌رود. از طرح‌های دیگر حمایت از کشاورزان است طوری که در تربت‌حیدریه حدود ۱۲۰ هزار تولیدکننده زعفران یک تشکل خصوصی راه انداخته‌اند و این خودش برای قطع دست دلالان بسیار مؤثر است. در بخش مسکن ایده‌ای دادیم که تعاونی مسکن، زمین را در اختیار مردم قرار میدهد تا مردم خودشان ساخت‌وساز کنند».
مهدی مسکنی با شنیدن جمله آخر مهدی نژاد می‌گوید: «از همین‌جا اعلام می‌کنم که برای حمایت از تعاونی مسکنی که شما از آن نام بردید، صندوق ضمانت هم می‌گذاریم تا از این تعاونی مسکن در قالب تعاونی‌های فراگیر کمکی کرده باشیم.»
در رکاب پرچم‌دار جهاد
حالا نوبت به مرد عملیاتی میدان جهاد می‌رسد «حسین بحرینی» که حدود ۱۲ سال سابقه حضور در گروه‌های جهادی بزرگ و علاوه بر آن تحقیق و پژوهش در این حوزه را دارد. نکته مهم‌تر اینکه او مدتی را در رکاب «حسینعلی عظیمی» از پرچم‌داران جهادی شاگردی کرده است می‌گوید: «خاطرم هست سال‌های اولی که به گروه جهادی در خراسان جنوبی ملحق شده بودم تا به کمک کمیته امداد چند کارگاه قالی‌بافی تأسیس کنیم. این اتفاق برای ما یک موفقیت بود. در مدت ۱۰ ماه دو فرش بافته شد. درآمد بسیار خوبی به مردم تزریق شد. خوشحال بودیم، اما بعد از مدتی به آن منطقه مراجعه کردیم متوجه شدیم؛ مردم بازهم از ما درخواست کمک‌های مادی دارند. ما فکر می‌کردیم اگر مردم به درآمدزایی برسند دیگر درخواست کمک نمی‌کنند. به این نتیجه رسیدیم که حتی برای نیازسنجی باید از خود مردم نظر بخواهیم. مشارکت مردم باید تا جایی باشد که تلاش کنند نیازشان را برطرف کنند اگر دولتی‌ها پای‌کار آمدند که چه‌بهتر و الا تا جایی که بتوانند خودشان کار را پیش ببرند. مثلاً برای احداث یک جاده توسط دولت حدود ۷ میلیارد تومان بودجه در نظر گرفته شد. به‌مجرداینکه مردم پای‌کار آمدند هزینه ساخت جاده به سه میلیارد تومان تقلیل پیدا کرد. بنیاد علوی یک میلیارد کمک کرد و مردم ۲ میلیارد آوردند. بااینکه دستشان خالی بود. خوب یادم می‌آید پیرزنی تخم‌مرغ آورده بود. مردم ۲۰۰ تراکتور برای مشارکت آوردند. این اتفاق خیلی دور نیست؛ ساخت این جاده در سال ۱۳۹۹ انجام شد».
نوآورهای اجتماعی را از مسجد شروع کنید
«جواد رسولی نژاد» به‌صورت مجازی به این جمع ملحق شده است می‌گوید: «مهم‌ترین پایگاه مردمی مسجد است سال‌های دفاع مقدس هم ازهمین مساجد فرماندهی شد. جهادی‌ها در کف میدان کار می‌کنند؛ این در حالی است که نهادها اعتقادی به مردم و کار جهادی ندارند. وقتی پشت جهادی‌ها خالی شود جهادی‌ها و مردم ضربه می‌خورند این حمایت‌ها بیشتر بایدمعنوی باشد و نه مادی! اگر مسئولان از پشت میزهایشان به کف میدان بیایند مشکلات اجتماعی و حتی اقتصادی حل می‌شود.»
جهادی‌ها چسب زخم هستند!
دنیوی برای اداره این نشست، گوی انتقاد را به میدان می‌اندازد و در حضور سینه‌چاک‌های جهادی می‌گوید: «فکر نمی‌کنید در تمام این سال‌ها جهادی‌ها نقش چسب زخم را داشته‌اند؟! اغلب حاکمیت را نادیده گرفته‌اند خودشان وارد مباحث بزرگی مثل پتروشیمی و ساخت جاده خرمشهر و بصره و...شده‌اند. هر جا که پای حاکمیت لنگ زد آن‌ها جلو آمدند تا عرض‌اندام کنند طوری که اشتباهات کارشناسان در تقسیم بودجه برای محرومیت‌زدایی نادیده گرفته شد چون جهادی‌ها بودند و هیچ‌وقت این اشکالات برطرف نشد. سال‌هاست مستند فقر درباره بشاگرد ساخته می‌شود اگر جهادی‌ها مسئولیت یک خانواده از بشاگرد را برعهده‌گرفته بودند تابه‌حال باید محرومیت از بین رفته بود، اما همچنان محرومیت ادامه دارد. مثل‌اینکه جهادی بودن سبک فردی شده است. اصلاً سؤالم این است چرا همیشه به اینکه چند تخت بیمارستانی اضافه کردیم افتخار کردیم؟ چرا افتخارمان در بحث پیشگیری از بیماری‌ها و اصلاح الگوی تغذیه نبوده است؟ همین وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛ چرا همه وارد حوزه درمان می‌شوند چون آنجا پول بیشتری تزریق می‌شود؟ چرا گروهای جهادی در ارتقا سلامت و پیشگیری از بیماری کاری نکردند؟
دکتر فرهادی کنشگر جهادی و متخصص زنان و زایمان خودش را بیشتر از بقیه در پاسخ دادن به این سؤال‌ها مسئول می‌داند و می‌گوید: «بله بحث پیشگیری باید در اولویت باشد. در گروه خودمان این اتفاق افتاده است. بیشتر حواسمان به مشکلات و دندان‌های کودکان زیر ۱۲ سال است تا بتوانیم پیشگیری کرده باشیم و همین‌طور کیت‌های تشخیصی سرطان سینه و روده را در همه مناطقی که تحت نظر داریم استفاده می‌کنیم. ما به‌عنوان حلقه واسط هستیم. و همه این اقدامات را از مکان‌های اصلی یک منطقه مثل مسجد حسینیه و مدرسه اطلاع‌رسانی می‌کنیم».
جهاد هسته زاینده و تمام‌نشدنی
حسین بحرینی همه داشته‌هایش را در تمام این سال‌ها یک‌کاسه می‌کند تا از فعالیت‌های جهادی‌ها در مقابل نقد دکتر دنیوی دفاع کند می‌گوید: «ببینید شاید گروه‌های خودجوش در قالب جهادی‌ها ورود کنند وبر پیکره مردم محروم چسب بزنند. ممکن است اقتضایی و نافی باشد می‌پرسید چطور؟ وقتی شرایط بحرانی است هرکسی آرپیچی دارد باید جلو بیاید. وقتی وزارت جهاد سازندگی پا گرفت عملکردش با ۶ وزارت خانه دیگر تداخل داشت. چرا امام که فرد حکیمی بود جهاد سازندگی را تعدیل نکرد؟ چون جهاد یک هسته زاینده و تمام‌نشدنی است. جهادی‌ها باید هسته خودشان را محکم نگه‌دارند و برای حفظ خود سه عامل لازم است؛ پرتلاش باشند، در مقابل دشمن باشد و از دل مردم بجوشند».
مردم را تماشاچی نکنید
«ابراهیم نورمحمدی» مسئول قرارگاه تحول اجتماعی در بنیاد خاتم است بین حرف‌هایش می‌توان متوجه شد که تجربه زیادی در مهار آسیب‌های اجتماعی با حمایت گروهای جهادی و خودجوش دارد از همان ابتدا روند تاریخی عدم حضور مردم درصحنه را ارزیابی می‌کند و از آن به‌عنوان خطای تاریخی یاد می‌کند و می‌گوید: «حذف مردم از صحنه؛ قبل از انقلاب صورت گرفت و ادامه‌دار شد. مردم را در تجربه‌هایی مثل انتخابات به صحنه دعوت می‌کنیم در بقیه موارد مردم تماشاچی هستند. به مردم گفتیم اشتغال، حفظ طبیعت و حتی جمع‌آوری زباله‌هایتان با ما؛ شما فقط کاری نداشته باشید. این شد که ارتباط مردم باهم ضعیف شد. مثال اینکه در نیویورک ۱۱ ساعت برق نداشتند. پلیس آمریکا در این ساعت ۱۸ هزار نفر را دستگیر کرد چون مردم به جان هم افتاده بودند چون نظام ربط کاهش پیداکرده بود. ایران نظام ربط واقعاً قوی داشت و در زلزله و سیل همچنان می‌بینیم که این ربط حذف نشده است و مردم پای‌کار هستند. مردم باید به تمام مسائل نظام برگردانده شوند.»
دولت‌ها باید لاغر شوند
نظام جهادی معتقد است دولت‌ها باید لاغر شوند. ساختارها نمی‌توانند خیلی از مسائل را حل کنند هرچند نظام جمهوری اسلامی هم باید دخیل باشد تا جهاد گری اتفاق بیافتد. برای پیشرفت سه ضلع لازم است یکی تحول نظام حاکمیت، دیگری وجود حلقه‌های میانی مثل گروه‌های جهادی و دست‌آخر حضور خود مردم. جهادی‌ها باید حاکمیت را هم تقویت کنند. دولت‌ها نمی‌توانند به‌تنهایی کار کنند باید به توان مردم برسند. آن‌وقت سنت الهی پشت این ماجرا قرار می‌گیرد. مردم باید از اموال، نفسشان، قدمشان و ریش‌سفیدی‌شان مایه بگذارند؛ آن‌وقت دست خدا به آن‌ها کمک می‌کند».
زنان پیشرو در حل مسئله هستند
دکتر «زینب اختری» مدیرکل امور زنان و خانواده در وزارت کشور در ساعت‌های آخر دورهمی به برنامه می‌رسد. تلاش او برای رسیدن به این دورهمی کم از جهاد ندارد وقتی می‌گوید بخشی از مسیر را رانندگی کرده بخشی را با مترو آمده و قسمتی را هم دویده است تا خودش را به برنامه برساند؛ اما حالا پرانرژی به مخاطبان می‌گوید: «به گفتگوی امروز نقش بانوان در پیشرو بودن را اضافه می‌کنم. نگاه امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری به بانوان در دوران دفاع مقدس این بود که زنان پشتیبان انقلاب اسلامی بودند. الآن در جنگ نرم پیشرانی بانوان مطرح می‌شود. روش‌های آن در انتقال سبک زندگی، اصلاح الگوی مصرف، نقش‌های تربیتی در فضای مجازی مطرح می‌شود که ظرفیت و پتانسیل بالایی داردو هرچند دشمن خوب از آن استفاده می‌کند طوری که برای بانوان خانه‌دار برنامه‌هایی نوشته است. اینکه ما همچنان در تعارض بین نقش‌هایمان ماندیم. نقش مادری، نقش فردی، نقش همسری برایمان مسئله ایجاد کرده است باید روی همه آن‌ها تمرکز کنیم و نقش پیشرانی بانوان را جدی بگیریم».
او در ادامه می‌گوید: «نگاه مقام معظم رهبری به زنان فرا جنسیتی است و دو حد برای حضور زنان در جامعه قائل شده‌اند یک بحث محرم و نامحرم و دیگری اهمیت نقش مادری و همسری. در حل مسائل جامعه نیاز است کهاز تمام زوایا به مسئله نگاه کنیم. نگاه زنان و مردان به یک مسئله برای حل آن، مکمل است. در وزارت کشور مأموریتی که در امور بانوان و خانواده مطرح‌شده طرح تحول در امور بانوان است؛ تابه‌حال نگاه ما به زنان به‌عنوان قشر آسیب‌پذیر و مسئله زنان بوده است. باید نگاهمان را از مسئله بودن زنان به حل مسئله بودن زنان تغییر دهیم. خلاقیت و نوآوری بانوان برای حل مسائل جامعه بیشتر است. اینجاست که دولت در جایگاه تحصیل گری در خدمت مردم است می‌تواند بین مردم ارتباط دهد؛ جایگاه مشورتی و در همه این سطوح مردم می‌توانند نقش داشته باشند».
دورهمی چهارم در حالی پایان پیدا می‌کند که «زینب اختری» مدیرکل امور زنان و خانواده در وزارت کشور به برگزارکنندگان دورهمی قول مساعد میدهد تا با هماهنگی او موضوع «نقش بانوان در حل مسائل کشور» در قالب برگزاری یک دورهمی دیگر به بحث و گفتگو گذاشته شود.
نویسنده گزارش: سودابه رنجبر
انتهای پیام /
